Nie można bagatelizować zaburzeń depresyjnych. Nieleczone niosą szereg przykrych konsekwencji i powikłań. Powodują wyczerpanie fizyczne, psychiczne. Doprowadzają do powstania chorób somatycznych, na przykład nadciśnienia tętniczego, zaburzeń miesiączkowych, zespołu jelita drażliwego i wielu innych. W konsekwencji człowiek cierpiący na depresję gorzej funkcjonuje.

Funkcjonować, to znaczy pełnić jakąś funkcję, być sprawnym, spełniać czynności, sprawować obowiązki, pracować, działać. Gorsze funkcjonowanie doprowadza do tego, że, pojawiają się problemy w życiu rodzinnym, w pracy zawodowej. Codzienne czynności, które do tej pory nie sprawiały trudności stają się nie do wykonania. Osoby z depresją unikają spotkań z innymi ludźmi, wręcz zupełnie wycofują się z życia towarzyskiego. Tracą przez to swą pozycję zawodową i społeczną.

Początkowo rodzina odnosi się do chorego z troską i współczuciem. Jednak bywa i tak, że reaguje odrzuceniem i wrogością a to, dlatego, że objawy tej choroby są bardzo trudne do zniesienia. W kontekście małżeńskim czy rodzinnym konsekwencje mogą się okazać bardzo szkodliwe dla wszystkich stron, ponieważ depresja staje się ciężarem dla bliskich chorej na nią osoby, a jednocześnie wynikające z depresji pogorszenie relacji pogarsza na ogół samopoczucie chorego. Średnio 40% spośród członków rodziny chorego odczuwało tak poważnie skutki tej sytuacji, że potrzebowało leczenia.

Ankietowani pacjenci w 71%, przyznali, iż choroba depresyjna negatywnie wpłynęła na ich życie. Zmalała ich aktywność zawodowa. Tylko 26,5% podało, że pracuje zawodowo. pozostali niepracujący uznali depresję za główną przyczynę utraty pracy. Jej dolegliwości zmuszały pacjentów do korzystania ze zwolnień lekarskich. W konsekwencji spadał poziom materialny rodzin, nie bez znaczenia były wydatki pokrywające koszty leczenia. Jednak psychospołeczne skutki choroby depresyjnej są bardziej dokuczliwe. Upośledzone funkcjonowanie chorych było znacznym problemem dla nich samych jak również dla ich bliskich. Często ukrywali swój stan przed otoczeniem szukając poprawy nastroju w spożywaniu alkoholu. Fakt skorzystania z fachowej pomocy był krepujący. Dla blisko polowy największe wsparcie dawała rodzina. To jej członkowie właśnie nakłaniali niezdecydowane osoby do podjęcia odpowiedniej terapii. Dużym zaufaniem badani pacjenci obdarzyli personel medyczny, aż 41% z nich liczyło na ich profesjonalną troskę. Niestety, jak wykazały badania ankietowe, chorzy depresyjni późno zgłaszają się o pomoc. Kilka miesięcy udręki zmusza już potem do korzystania z wizyt u lekarzy innych dziedzin, wydłużając tym samym czas efektywnego leczenia. Depresja może być uleczalna. Leczenie farmakologiczne przynosi ulgę i poprawę samopoczucia, jest tak samo ważne jak odpowiednio, indywidualnie dobrana psychoterapia. Z pośród badanych pacjentów 65% była leczona po raz kolejny. Może to świadczyć o tym, że zaburzenia depresyjne nawracają, co czyni tę chorobę bardziej uciążliwą.

Najgroźniejszym powikłaniem jest próba samobójcza lub samobójstwo dokonane. To ogromny dramat dla samego chorego jak i jego bliskich. Wśród ankietowanych osób aż 77% przyznało, że odczuwa myśli o śmierci. Połowa z nich próbowała dokonać zamachu na swe życie. Aby ustrzec pacjenta przed takimi decyzjami nie można pozostawiać go samego. Nieoceniona jest obecność rodziny, przyjaciół, którzy mogliby w porę reagować. Wsparcie najbliższych jest niezastąpione, pomimo to trzeba zasięgnąć porady psychologa, psychiatry. Pacjenci i ich rodziny czynią to niezbyt chętnie ze względu na istniejące w społeczeństwie stereotypy. Współczesna medycyna dostarcza nam wielu nowych leków, które dobrze dostosowane dają całkowite wyleczenie z choroby depresyjnej. Choć istnieje możliwość leczenia depresji w warunkach ambulatoryjnych, to często zachodzi potrzeba hospitalizowania tych chorych, zwłaszcza, gdy stan depresji jest znacznie nasilony i towarzyszą mu powikłania. Pacjent może wówczas stanowić zagrożenie dla swego zdrowia i życia.

Skuteczna pomoc chorym z depresją wymaga działania kompleksowego, które obejmuje zarówno leczenie farmakologiczne, jak i oddziaływania psychoterapeutyczne, a u części chorych zachodzi potrzeba udzielenia pomocy środowiskowej. U osób z depresjami somatycznymi w grę wchodzi eliminowanie czynników, które je spowodowały. Większość dotkniętych depresją korzysta z pomocy lekarzy ogólnych (rodzinnych, domowych),neurologów lub endokrynologów. Wszyscy oni mają i powinni udzielać pomocy chorym na depresję, jednak pod warunkiem, że są w stanie zaburzenia depresyjne rozpoznawać i prawidłowo leczyć.

Jak podaje Pużyński, tylko jeden spośród pięciu chorych na depresję korzysta z pomocy specjalistycznej i jedynie 1 chory spośród dotkniętych depresją leczy się w szpitalu psychiatrycznym. Badania kliniczne z 1999 roku wskazały, że co roku około 100 milionów ludzi na kuli ziemskiej przejawia kliniczne objawy depresji i wymaga jednej z form pomocy psychiatrycznej. wskaźnik ten jest wyższy wśród społeczeństw Europy Zachodniej. Obecnie twierdza się wyższe wskaźniki rozpowszechnienia depresji i zaburzeń afektywnych. Wpływa na to poszerzenie kryteriów diagnostycznych, większe zainteresowanie tą chorobą wśród społeczności i ogółu lekarzy, lepsza dostępność lecznictwa psychiatrycznego oraz rzeczywisty wzrost liczby zachorowań

Depresja jest jednym z najczęstszych stanów patologicznych. Ryzyko zachorowania na nią dotyczy co najmniej 10% dorosłej populacji i jest dwukrotnie większe u kobiet. Prognozy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na drugie dziesięciolecie XXI wieku przewidują, że depresja stanowić będzie drugą, po chorobie wieńcowej, przyczynę ograniczenia zdolności do pracy. Wymienione problemy medyczne i społeczne związane ze stanami depresyjnymi mają wymierne koszty. Według danych amerykańskich roczny koszt depresji (leczenie, skutki absencji chorobowej, inwalidztwo i skrócenie długości życia) jest porównywalny z następstwami takich schorzeń jak choroby układu krążenia i nowotwory.

Jedynym sposobem, aby nie doszło zaburzeń depresyjnych powinno być rozpowszechnianie wiedzy na temat przyczyn ich powstawania, leczenia oraz sposobów radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Ważne jest propagowanie zdrowego stylu życia i zachęcanie do dbania o higienę psychiczną. Człowiek jest istotą społeczną i z natury ma dane życie w grupie. Sam we współczesnym świecie, z otaczającymi go zewsząd problemami nie mógłby sobie poradzić, dlatego nie możemy stać się obojętni wobec siebie nawzajem. Najlepszym lekarstwem dla cierpiącego w depresji jest drugi, obecny przy nim, rozumiejący go człowiek.
Opracowała: p. Renata Pióro